ชมผลงานอื่นๆ ได้ที่ >> นิทรรศการออนไลน์ “CDTI Virtual Exhibition 2020” คลิก <<
นิทรรศการสิ่งประดิษฐ์และนวัตกรรม โดยครู อาจารย์ นักเรียนและนักศึกษา สถาบันเทคโนโลยีจิตรลดา
วัตถุประสงค์ / เป้าหมาย
โหม่งลายรดน้ำเป็นหนึ่งในชิ้นงานของรายวิชางานประณีตศิลป์เครื่องดนตรีไทย มุ่งหวังให้นักเรียนได้ศึกษารูปแบบการผลิตชิ้นงานเพื่อการตกแต่งรายละเอียดเครื่องดนตรีไทย กระบวนการ เทคนิค การเลือกใช้วัสดุ ปฏิบัติงานผลิตชิ้นงาน ตกแต่งรายละเอียดเครื่องดนตรีไทยให้มีความเหมาะสม สวยงาม โดยใช้ความรู้พื้นฐานในการเขียนลายไทย
เนื้อหาโดยสรุป / วิธีการ / ข้อค้นพบ / ผลการศึกษา
โหม่งลายรดน้ำจัดทำโดยนักเรียนประกาศนียบัตรวิชาชีพ ชั้นปีที่ 2 สอนโดยอาจารย์สมชาย ศุภลักษณ์อำไพพร งานศิลปะลายรดน้ำลงรักปิดทองเป็นงานประณีตศิลป์ของไทยจัดอยู่ในงานช่างสิบหมู่มีวิวัฒนาการตั้งแต่ครั้งสมัยอยุธยา ในสมัยอยุธยาช่วงพุทธศตวรรษที่ 22 – 23 เป็นช่วงงานศิลปะลายรดน้ำลงรักปิดทองเจริญรุ่งเรืองที่สุดและได้รับการยกย่องว่าเป็นฝีมือชั้นบรมครู
โหม่งลายรดน้ำที่นักเรียนได้จัดทำขึ้นเกิดจากการนำโหม่งที่มีการจำหน่ายโดยทั่วไปมาสร้างให้เกิดความสวยงามและประณีต นักเรียนจะต้องฝึกฝนตั้งแต่พื้นฐานการเขียนลายไทย ศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับวัสดุอุปกรณ์และกรรมวิธีที่ใช้ในการสร้างลายรดน้ำด้วยกรรมวิธีอย่างโบราณ
วัสดุที่เป็นปัจจัยสำคัญ มีดังนี้ ยางรัก หรือ รักน้ำเกลี้ยง คือ ยางจากไม้ต้น ชื่อ รัก หรือ น้ำเกลี้ยง มีลักษณะเป็นยางเหนียว เมื่อแรกกรีดออกมาจากต้นเป็นสีนวลภายหลังเป็นสีน้ำตาลหรือดำ มีคุณสมบัติสำหรับทารองพื้นผสมกับสมุกและสำหรับเช็ดเพื่อปิดทองคำเปลว สมุก คือ สิ่งที่ทำขึ้นเพื่อทารองพื้นหรือลงเป็นพื้นขึ้นไว้ชั้นหนึ่ง เพื่อช่วยทำให้ผิวหน้าของพื้นที่รองรับอยู่ข้างใต้มีคุณสมบัติดีขึ้นเฉพาะกรณีงานเขียนน้ำยาปิดทองรดน้ำ มักใช้สมุก ที่ประกอบด้วยถ่านใบตองแห้งป่นผสมกับยางรักกวนให้เข้ากันทำเป็นสมุก ใช้ทาลงพื้นบนพื้นไม้ พื้นผนังถือปูน เป็นต้น
น้ำยาหรดาล คือ น้ำที่ผสมกับสิ่งที่มีคุณสมบัติ สำหรับเขียนลวดลาย หรือ รูปภาพ เฉพาะกรณีงานเขียนน้ำยาปิดทองรดน้ำ น้ำยาหรดาล เป็นวัสดุปัจจัยสำคัญยิ่งในขั้นดำเนินการเขียน ทองคำเปลว คือ ทองคำแท้ที่แผ่ให้บางที่สุดตัดเป็นแผ่นสี่เหลี่ยม เป็นวัสดุสำคัญสำหรับทำให้เกิดเป็นลวดลายหรือรูปภาพสีทองบนพื้นรักสีดำหรือสีแดง
ในงานเขียนน้ำยาปิดทอง ยังมีอุปกรณ์บางชนิดเป็นส่วนประกอบที่จำเป็นคือ ดินสอพอง สำหรับขัดพื้น เก็บคราบน้ำมันและใช้ตบแบบร่าง หรือ แบบโรยฝุ่นถ่านไม้ ใช้ขัดเก็บรอยบนพื้นรักและผงดินเผาให้ขัดชักเงาพื้นรัก นอกจากนี้ก็มีเครื่องมือสำหรับงานนี้คือ ไม้พาย สำหรับผสมสมุกหรือทาสมุก แปรงสำหรับทารักน้ำเกลี้ยง แปรงปัดทอง สำหรับปัดหน้าทอง พู่กันสำหรับเขียนเส้นและถมพื้นลูกประคบทองสำหรับกวดหน้าทอง ลูกประคบฝุ่น สำหรับตบแบบร่างหรือแบบโรยเพื่อถ่ายแบบโกร่งใส่น้ำยาหรดาล ใช้สำหรับใส่และผสมน้ำยาหรดาล สะพานรองมือใช้สำหรับวางพาดรองมือ ขณะทำการเขียนน้ำยาหรดาล หินหนองแขมหรือหินฟองน้ำ ใช้สำหรับขัด ปอกพื้นรักสมุก หินลับมีดโกน ใช้สำหรับขัดผิวรัก กระดาษ สำหรับเขียนแบบร่าง และทำแบบโรย เข็มสำหรับเจาะ ปรุ ตามเส้นร่างบนกระดาษร่างเพื่อทำเป็นแบบโรย
การนำผลงานมาใช้ / รางวัล / การตีพิมพ์
ใช้สำหรับการบรรเลงดนตรีไทย
หน่วยงาน
โรงเรียนจิตรลดาวิชาชีพ สาขาการสร้างเครื่องดนตรีไทย
ผู้รับผิดชอบ
อาจารย์
อ.สวรรยา ทับแสง
อ.สุเมธา ทรัพย์รังสี
นักเรียน/นักศึกษา
ปวช.2 (ปัจจุบัน ปวช.3)
เบอร์ติดต่อ
083-9155639
